Bewoners herkennen zich in film over technische ontwikkelingen
Utrecht, 27 september 2017
"Ík ben niet oud, mijn lijf is oud." Woorden van een
oudere dame in een rolstoel die veel bewoners van zorgcentrum
Tuindorp-Oost in Utrecht uit het hart gegrepen lijken. Samen met de
jongere bewoners van het complex, familieleden en medewerkers van
het Nederlands Film Festival keken ze op zaterdag 23 september naar
de film 'Progress versus Regress'.
Daarin vertellen ouderen over hun, vaak moeizame, omgang met de
snelle technische ontwikkelingen van vandaag de dag. Wat goed te
begrijpen is, als je ziet van 'hoe ver' ouderen zijn gekomen. Veel
van de geïnterviewden hebben de opkomst van de stofzuiger, de
wasmachine, de koelkast meegemaakt, zonder welke wij ons geen leven
meer kunnen voorstellen.
Die technologie heeft de kwaliteit van hun leven enorm verhoogd.
Want een pretje was het leven vroeger vaak zeker niet. "Als je
ongesteld was, moest je je maandverband in een emmer achter in de
tuin gooien. Dat stond daar dan een week en het stonk
verschrikkelijk. Ik moest ervan kaken."
Badkamer
Dat huizen een badkamer kregen, betekende ook een enorme
verbetering. "Wij waren met zeven kinderen en we gingen allemaal
achter elkaar in de teil. De eerste had schoon water, maar als de
laatste aan de beurt was, stond er een vettige schuimlaag op het
water. We droogden ons ook allemaal af met dezelfde handdoek. Die
ging daarna weer terug in de kast, want mijn moeder zei: 'jullie
zijn nu toch schoon'?"
Dus tegen de vooruitgang (Progress) zijn de ouderen uit de film
zeker niet; ze hebben er zelf de vruchten van geplukt. Maar veel
van de huidige technologische ontwikkelingen zijn voor hen soms
moeilijk te bevatten. Slechts een enkeling heeft een computer, de
meesten hebben geen idee wat ze ermee zouden moeten. En maken al
die nieuwigheden het leven nou altijd leuker of makkelijker? "Dan
zit zo'n groepje jongelui in een kringetje. Ze zeggen niks maar
zitten allemaal alleen maar op hun telefoon te kijken. Waar sláát
dat nou op? Blijf dan gewoon thuis!"
Gehannes
Dan krijgen ze een selfiestick in de hand gedrukt? Wat is dat
nou voor ding en wat kun je ermee? Minutenlang proberen ouderen te
achterhalen waar het instrument voor dient. Het gehannes roept bij
de kijkers een ongemakkelijk gevoel op: is dit illustratief voor de
problemen die ouderen ervaren met nieuwe technieken of is het een
vorm van aapjes kijken en worden mensen hier - misschien onbedoeld
0 belachelijk gemaakt? "Oh, is het om foto's van jezelf maken?
Handig hoor. Maar wat een ouwe kop heb ik, hè?"
Met het vertonen van een film in een zorgcentrum
wil het Nederlands Film Festival (NFF) zich buiten de gebaande
paden begeven: niet alleen films vertonen in bioscopen en
filmhuizen, ook andere plekken in de stad lenen zich daar goed
voor. Zorgcentrum Tuindorp-Oost is zo'n locatie, omdat daar
jongeren en ouderen in harmonie samenwonen. Nu verzorgingshuizen
geleidelijk sluiten is de grote leegloop op gang gekomen. En om te
voorkomen dat er straks bijna alleen nog maar lege gangen zijn,
heeft Careyn het zorgcentrum opengesteld voor
jongerenhuisvesting.
Pizza
Het idee is dat die een oogje in het zeil houden en de ouderen
bij hun leven betrekken en zo activeren. En dat gebeurt ook, blijkt
tijdens het gesprek na de film uit de reacties van de zaal.
"Gezellig om die jonge mensen om je heen te hebben", vindt een
mevrouw. En een ander vult aan: "Ze koken voor ons of bakken pizza
en ze nemen ons uit rijden in de rolstoel."
Toch blijkt intensief contact tussen beide bewonersgroepen niet
voor de handliggend. Filmjournalist én - niet toevallig - bewoner
van Tuindorp-Oost Hugo Emmerzael weet soms niet zo goed hoe ver hij
kan gaan als hij zijn bovenbuurvrouw 's nachts om hulp hoort
roepen. "Ze heeft veel energie, maar kan haar bed niet uit en ik
heb geen sleutel van haar kamer. Ik wil wel helpen, maar weet niet
hoe. Ik ben ook geen verpleegkundige. Dus bel ik maar de
nachtzuster."
En dat is, aldus een van de medewerkers van Tuindorp-Oost,
altijd de beste oplossing: "Bel ons als je je 's nachts wat hoort
en je ongerust maakt."
Grunberg
Eregast schrijver Arnon Grunberg vertelt dat zijn
eigen moeder per se niet naar een verpleeghuis wilde toen ze ziek
werd en dat hij daarom thuisverpleging voor haar regelde. "Dat
werkte heel goed. Later ben ik ook bij haar gaan wonen."
Dat kan uiteraard niet iedereen zich permitteren en daarom
zullen altijd mensen aangewezen blijven op een verpleeghuis.
Volgens Grunberg kan het personeelsgebrek in de zorg misschien
worden opgelost door vluchtelingen in te zetten: een paar jaar
werken in de zorg als ticket voor het Nederlanderschap. "Dat
gebeurt in Amerika ook: als je daar een paar jaar in het leger
dient, krijg je daarna automatisch de Amerikaanse
nationaliteit."