Door zeer ernstig hersenletsel kan iemand in coma raken. Dat kan soms leiden tot een ‘langdurige bewustzijnsstoornis’ (LBS). Op de NAH-afdeling van Careyn de Plantage zijn ze gespecialiseerd in de zorg aan deze patiëntengroep. Regisseur welzijn Rebecca van Waasdijk vertelt: “We zagen dat bij deze bewoners het gewone welzijnsaanbod onvoldoende aansloot bij wat ze nodig hadden. Dat leidde helaas soms tot onder- of overprikkelde bewoners. Dat moest anders, zeiden we tegen elkaar. Met meer aandacht voor de specifieke eisen van deze groep bewoners.”
Aandacht, rust, tijd
Het in 2022 nieuw geformeerde welzijnsteam keek heel goed naar wat deze speciale groep bewoners nodig heeft, uiteraard in nauwe samenwerking met de behandelaren en de verpleging. De conclusie: meer aandacht, rust en tijd en meer rekening houdend met de verwerkingstijd van de bewoner. Rebecca: “Tussen alle andere bewoners in het activiteitencentrum is dat lastig te realiseren. Daarom kwamen we op het idee om een aparte ruimte in te richten met materialen die speciaal geschikt zijn voor deze LBS-bewoners.” Met medewerking van het management kwam die ‘sensorische ruimte’ er al gauw.
De ruimte is op de tuin gericht, maar zonder verdere visuele prikkels van buiten. Dat maakt, samen met de sfeervolle inrichting, een meer intensere zintuiglijke ervaring mogelijk. Daarbij wordt gebruik gemaakt van tal van speciale materialen en methoden zoals ‘Beleven in Muziek’, massages en wordt er met etherische oliën gewerkt. Ook is er een Crdl. Met dat fraai vormgegeven instrument wordt aanraking in geluid vertaald.
Rebecca: “We zagen eigenlijk al direct de positieve effecten. We krijgen veel meer een verbinding met de bewoner. We zien ook direct wanneer iemand overprikkeld dreigt te raken of juist wanneer iemand wat meer geprikkeld kan worden”.
Nieuwe dimensie zintuigstimulering
Het succes van de sensorische ruimte heeft geleid tot de toekenning van de speciale Henk Eilanderprijs 2024. Het Expertisenetwerk EENnacoma had alle aangesloten netwerkinstellingen uitgenodigd om mee te dingen naar die prijs. Op het hun symposium op 20 juni werd Careyn De Plantage als winnaar bekendgemaakt. De jury noemde het initiatief in het fraaie juryrapport “een nieuwe dimensie van zintuigstimulering”. Rebecca over de prijs: “Ik zou zeggen dat die prijs niet speciaal voor de ruimte is, of voor het gebruik van de instrumenten. Ik zie het veel meer als een prijs voor De Plantage als geheel. Voor het proces dat we samen doorlopen hebben om gezamenlijk te kijken naar verbetering van de zorg voor onze bewoners. En natuurlijk, we hebben daar zeer mooi stappen in gezet.”
Maar het team blijft ook doorontwikkelen. Zo is de wens om ook zonder directe tussenkomst van een medewerker belevingsgerichte activiteiten aan te bieden. Rebecca: “Ook daarvoor zijn mooie materialen op de markt” En lachend voegt ze eraan toe: “Ik weet wel waar de prijs van 5000 euro aan besteed gaat worden.”
De “Henk Eilanderprijs” is een jaarlijkse prijs en bestaat, naast een geldbedrag, uit een speciaal ontworpen afdruk van een bonsaiboompje in de vorm van het brein met zijn stam in een pot (met het EENnacoma-logo), als metafoor voor de zorg die nodig is om mensen met een langdurige bewustzijnsstoornis te behandelen: groeien, snoeien, en voeding en water geven.
Het Expertisenetwerk Ernstig Niet-aangeboren hersenletsel na coma (EENnacoma) is een samenwerkingsverband tussen verschillende instellingen rondom het thema ernstig niet-aangeboren hersenletsel. Careyn De Plantage is aangesloten bij EENnacoma.